یافته‌های بحث‌برانگیز یک بررسی: مکمل‌های روغن ماهی برای همه سودمند نیست

به گزارش همشهری آنلاین، روغن ماهی غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند و معمولا مصرف ماهی‌های چرب برای پیشگیری از بیماری قلبی و عروقی توصیه می‌شود.

اما گروهی از پژوهشگران در چین، آمریکا، انگلیس و دانمارک برای اینکه دریابند مکمل‌های روغن ماهی تا چه حدی می‌توانند اثر پیشگیری کننده بر بیماری‌های قلب و عروق داشته باشند، بیش از 400 هزار نفر را که اطلاعات زیستی‌شان از طریق «بیوبانک بریتانیا» در دسترس بود، برای مدت تقریبی ۱۲ سال پیگیری کردند تا بتواند میزان همراهی میان مصرف مکمل‌های روغن ماهی و عوارض قلبی و عروقی – در این مورد موارد جدید فیبریلاسیون دهلیزی، حمله قلبی، سکته مغزی و نارسایی قلبی و مرگ – را در افراد بدون سابقه شناخته‌شده بیماری قلبی-عروقی تخمین بزنند.

این پژوهشگران همچنین به ارزیابی تاثیر مصرف این مکمل‌ها و پیشرفت عوارض قلبی-عروقی پرداختند.

یافته‌های آنها که در ژورنال BMJ Medicine منتشر شد، نشان داد مصرف مکمل‌های روغن ماهی در افرادی که سابقه شناخته‌شده بیماری قلبی-عروقی در شروع بررسی نداشتند، در واقع باعث افزایش ۱۳ درصدی خطر دچار شدن به فیبریلاسیون دهلیزی و افزایش ۵ درصدی خطر سکته مغزی شده است.

اما در بیمارانی که در شروع بررسی دچار بیماری قلبی بودند، مصرف منظم مکمل‌های روغن ماهی با کاهش ۱۵ درصدی خطر پیشرفت از عارضه فیبریلاسیون دهلیزی (به عنوان یک اختلال ریتم قلب) به حمله قلبی و کاهش ۹۰ درصدی پیشرفت از نارسایی قلبی به سوی مرگ همراهی داشت.

از طرف دیگر مشاهده شد که منافع و خطرات مصرف مکمل‌های روغن ماهی حاوی چربی‌های امگا-۳ توزیع یکنواختی ندارد، به این معنا که در افراد سالم در شروع بررسی مورد خطر دچار شدن به حمله قلبی، سکته مغزی یا نارسایی قلبی در طول سال‌های پیگیری در زنان ۶ درصد و در غیر سیگاری‌ها نیز ۶ درصد بیشتر است

از طرف دیگر در افراد سالمندتر و مردان دارای سابقه بیماری قلبی خطر گذر از سلامت به مرگ به ترتیب ۱۱ و ۱۷ درصد بالاتر بود.

نقاط قوت این بررسی نمونه مورد بررسی بزرگ، دوره پیگیری درازمدت، کامل بودن داده‌های مربوط به پیامدهای بهداشتی و استفاده از مدل چند کشوری بود.

اما از طرف دیگر همچنان که خود پژوهشگران متذکر شده‌اند بررسی‌شان از نوع مشاهده‌ای بود و نمی‌توان بر اساس آن درباره رابطه سببی میان این عوامل اظهار نظر کرد. همچنین اطلاعاتی درباره دوز یا ترکیب مکمل‌های روغن ماهی مورد مصرف افراد در این بررسی ذکر نشده است. بالاخره انکه با توجه اغلب شرکت‌کنندگان سفیدپوست بودند، یافته‌های آن ممکن است در موارد افراد متعلق با قومیت‌های دیگر صادق نباشد.

پژوهشگرانی که این بررسی را انجام داده‌اند که خواستار انجام پژوهش‌های بیشتر بعدی در این زمینه شده‌اند.

چه باید کرد؟

بررسی‌های قبلی نشان‌دهنده اثر سودمند مصرف ماهی به خصوصی ماهی‌های چرب و رژیم‌های غذایی مانند رژیم غذایی مدیترانه‌ای در پیشگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی بوده است. توصیه انجمن قلب آمریکا نیز گنجاندن دو وعده غذایی ماهی‌های چرب مثل ماهی سالمون، ماکرل و تون در وعده‌های غذایی هفتگی است.

اما بررسی‌های قبلی هم درباره تاثیر مصرف مکمل‌های روغن ماهی در پیشگیری از بیماری قلبی در افراد سالم نتایج قاطعی نداشته‌اند.

بنابراین در حال حاضر به نظر می‌رسد گرچه توصیه‌های قبلی درباره گنجاندن ماهی به عنوان بخشی از رژیم غذایی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی همچنان صادق باشد، اما توصیه درباره مصرف مکمل‌های روغن‌ ماهی یا امگا-۳ باید بر اساسی شخصی و با توجه به سابقه بیماری افراد انجام شود تا هنگامی که پژوهش‌های بیشتر درک کاملتری از سازوکارهای زمینه‌ای به دست دهد و راهنماهای بالینی بهتری در این زمینه تدوین شود.